In Antwerpen heeft bijna elk district zijn eigen cultuurcentrum. Er is echter weinig eenheid terug te vinden in de diversiteit van de centra, zowel wat betreft werking, infrastructuur als herkenbaarheid. De stad Antwerpen wilde de cultuurcentra onder één vlag laten varen. Ze deed een beroep op de Open Oproep van de Vlaams Bouwmeester voor het opmaken van een 'masterplan voor de vormgeving van de infrastructuur van de Antwerpse Cultuurcentra (CCA)'. Het winnende ontwerpvoorstel van POLO Architects stelt hogere ambities dan de opdracht voorschreef. Het probleem van fragmentatie kan niet verholpen worden met 'vormgeving' of de creatie van een 'huisstijl'. POLO Architects koos voor een meer doortastende en ruimtelijke aanpak.

cultuur verbindt

De cultuurspreiding moet heel de stad bereiken. Het masterplan brengt de belangrijkste noden in kaart en detecteert de blinde vlekken op de kaart. De uitbouw van nieuwe cultuurhuizen en verdere ontwikkeling en ondersteuning van reeds bestaande worden bepaald.

De infrastructuur dient zo herdacht en geoptimaliseerd te worden dat het niet enkel de werking van een centrum maar ook de ganse buurt, het district, de onmiddellijke omgeving ten goede komt. Elke cultuurhuis wordt voorzien van een ontmoetingscentrum; een katalysator voor de sfeer en de dynamiek; een cafe dat voor iedereen toegankelijk is.

Om de aanwezigheid van de cultuurcentra te markeren wordt er gezocht naar identiteit en visuele herkenbaarheid.

archetypes

Het masterplan onderscheidt drie archetypes van cultuurcentra. Er zijn de 19de-eeuwse 'kasteeltjes', de veelal modernistische 'culturele instituten' uit de tweede helft van de 20ste eeuw en de meer informele ad-hocinfrastructuur zoals oude schoolgebouwen met allerlei in- en uitbreidingen. Elk van de archetypes vraagt om een andere oplossing.

Vijf cultuurcentra zijn intussen onder handen genomen; Cultuurcentrum Nova op het Kiel te Antwerpen, Cultuurcentrum Merksem, Cultuurcentrum Gravenhof in Hoboken, Vrijetijdscentrum De Schelde in Zandvliet en Cultuurcentrum 252 CC in Ekeren.

lees meer over het project Cultuurcentrum Gravenhof Hoboken
lees meer over het project Vrijetijdscentrum De Schelde Zandvliet
lees meer over het project Cultuurcentrum 252 CC Ekeren

beelden: POLO Architects / fotografie: Sarah Blee - Elisabeth Verwaest